تجهیزات و متعلقات قالب بندی بتن ، ابزارها و وسایل مورد نیاز جهت قالب بندی بتن هستند که برای اتصال پنل‌های قالب فلزی به یکدیگر و بتن ریزی در مراحل مختلف پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعضی افراد به همه لوازم و وسایل و ابزار مربوط به قالب بندی هر دو عبارت تجهیزات قالب بندی یا متعلقات قالب بندی را به کار می‌برند.
اما گروهی از افراد به مواردی که برای اتصال قالب های بتن لازم است متعلقات قالب بندی بتن و به ماشین‌آلات مورد نیاز برای قالب بندی ، تجهیزات قالب بندی بتن گویند.
متعلقات قالب بندی بتن
متعلقات قالب بندی بتن ، ابزارهای لازم و ضروری قالب بندی بتن هستند که در انواع مختلف سازه‌های بتنی، برای اتصال پنل‌های قالب فلزی به یکدیگر و بتن ریزی در مراحل مختلف پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله متعلقات قالب بندی بتن می‌توان پین و گوه ، گیره ، لوله ، انواع بولت یا تسمه بولت را نام برد.
در ادامه به معرفی متعلقات قالب بندی بتن می‌پردازیم.
پین و گوه
پین و گوه مهم‌ترین متعلقات قالب بندی می‌باشند و از جنس فولاد که برای اتصال پنل‌های قالب بتن ، به صورت نر و مادگی به هم متصل می‌شوند. معمولا برای اتصال یک متر مربع قالب حدودا هشت جفت پین و گوه مورد نیاز است.
گیره
گیره قالب بندی از متعلقات قالب بندی بتن است که سه نوع گیره در قالب بندی استفاده می‌شود گیره بلند ، گیره متوسط و گیره لوله به لوله
گیره بلند
در قالب بندی برای اتصال قالب به لوله داربستی به عنوان پشت بند عمودی و همچنین زمانی که برای پشت بند افقی، به جای لوله داربستی از ناودانی یا قوطی استفاده می‌شود از گیره بلند برای اتصال قالب به پشت قالب استفاده می‌شود.
گیره متوسط
گیره متوسط برای اتصال لوله پشت بند به قالب استفاده می‌شود به گونه‌ای که دو پانل قالب مدولار کنار هم و لوله را به یکدیگر متصل می‌کند.
گیره لوله به لوله
گیره لوله به لوله برای متصل کردن دو لوله عمود بر هم استفاده می‌شود که بیشتر در قالب بندی ستون برای وصل کردن قیدهای لوله ای به کار می‌رود.
بولت (Bolt)
بولت ها از متعلقات قالب بندی هستند که نوعي بست از جنس ميلگرد و به طول‌های مختلف مي‌باشند كه برای متصل کردن صفحه زير ستون و فونداسيون مورد استفاده قرار مي گيرند و انواع مخلفی دارند که در زیر به برخی آنها اشاره می‌کنیم:
رول بولت (Roll Bolt)
رول بولت ها برای اتصال صفحات فلزی روی سطوح بتنی، سنگی و… در ساختمان به کار می‌روند.
انکربولت (Anchor Bolt)
انکربولت ها در پروژه های ساختمانی برای نصب صفحات فلزی بر روی سطوح (بتن، سنگ، اجر و …) به کار می‌روند تا با جوشکاری بر روی صفحه قطعه جدید بر روی صفحه نصب شده اضافه کنند. انکربولت همچنین برای ترمیم سازه‌های بتنی یا پوشاندن یک دهانه در سازه بتنی قدیمی با روش دال بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فیلر
فیلر از متعلقات قالب بندی است که در مقاطع مختلف تولید می‌شود و برای پوشش دادن فاصله‌هایی که با استفاده از قالب های بتن استاندارد امکان پذیر نیست و در فضاهای محدود قالب بندی که قالب‌ها فضایی برای باز شدن ندارند استفاده می‌شود.
نبشی صفر
نبشی صفر از متعلقات قالب بندی است و برای اتصال قالب‌های آویز به پوتر در قالب بندی تیرهای بتنی به کار می‌رود.
سولجر (Soldier)
سولجر از متعلقات قالب بندی و نوعی پشت بند حمایتی است که برای مهار قالب های فلزی در مرحله بتن ریزی دیوارهای یکطرفه یا دو طرفه به کار گرفته می‌شود.
سولجر جزء متعلقات باربر عمودی است که می‌تواند پشت بند مناسبی برای قالب های دیواری به شمار رود و توان نگهداری از قالب ها در مقابل فشارهای جانبی وارد شده از سوی بتن را دارد و مقاومت آن را تضمین می‌کند. معمولا از سولجرها در بتن ریزی های سنگین با ارتفاع بالا و هنگامی که عرض بتن از ۲۰ سانتیمتر بیشتر باشد، استفاده از سولجر الزامی است.
سولجر ها از ورقه فولادی به ضخامت ۳ میلی‌متر و بر اساس ارتفاع دیوار مورد نظر در ابعاد گوناگون تولید می‌شوند. ارتفاع سولجر ها از ۱ متر تا ۳ متر متغیر است. به تبع ابعاد سولجر در وزن آن تاثیر مستقیم دارد. برای نمونه وزن سولجرها با ارتفاع یک متر حدودا ۱۴ کیلوگرم است؛ در حالی که وزن تقریبی سولجر های ۳ متری به ۳۹ کیلوگرم می‌رسد.
سولجرها باعث افزایش سرعت قالب بندی ،کاهش استهلاک پنل‌های کوچک و کاهش هزینه‌های دستمزد کارگران می‌شود.
تسمه بولت یا تسمه تنگ
تسمه بولت یا تسمه تنگ از متعلقات قالب بندی است که نام‌های مختلفی مانند بولت تسمه ای و تسمه قالب بندی دارد و برای اتصال پنل‌های قالب بندی به یکدیگر و اتصال قالب بندی دیوارهای برشی بدون استفاده از میله بولت و قالب های سوراخ دار استفاده می‌شود.
تجهیزات قالب بندی
تجهیزات قالب بندی بتن همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم ماشین‌آلاتی است که برای کار قالب بندی بتن به کار گرفته می‌شود. در ادامه به معرفی و بررسی بعضی از این تجهیزات قالب بندی بتن می‌پردازیم.
پلی وود
پلی وود یا تخته چند لایی از تجهیزات قالب بندی است که کاربرد زیادی در صنعت ساختمانی و… دارند. تخته روسی و ایرانی کاربرد های فراوانی در صنعت ساخت و ساز و قالب بندی های بتنی دارد.
پلی وود یک نوع پانل چوبی است که متشکل از ورقه‌های نازک چوبی که توسط چسب به هم متصل می‌باشد. این ورقه‌های نازک توسط چسب مخصوص روی یکدیگر قرار گرفته و پس از پرس شدن به حالت یکپارچه درمی‌آیند. کاربردهای متنوع این تخته های چند لایه در صنایع گوناگون می‌باشد. انعطاف‌پذیری بالا، در عین قیمت مناسب از علل پرطرفدار بودن این محصول در زمینه‌های مختلف می‌باشد. پلی وود در انواع و طرح‌ها و مقاومت های گوناگون در بازار موجود می‌باشد.
پلی وود روسی
تخته چندلایی روسی در دو سایز ساخته و عرضه می‌گردد. نوع اول که استاندارد جهانی بوده و روکش رنگی دارد، دارای ابعاد ۱۲۲*۲۴۴ سانتی‌مترمی باشد. نوع دوم بدون روکش عرضه شده و سایز ۱۵۲.۱۵۲ سانتیمتر می‌باشد. مقاومت تخته روسی در برابر آب و رطوبت بسیار بالاتر از سایر انواع مشابه است. به علاوه پلی وود های روسی نسبت به چوب‌های عادی و تک لایه مقاومت و استحکام بیشتری دارند.
پلی وود ایرانی
تولید کنندگان ایرانی پلی وود ، در حال گسترش محصولات خود از طریق افزایش کیفیت و طول عمر هستند. در سال‌های نه چندان دور پلی وود های ایرانی تنها برای مصارف در تولید مبلمان و دکوراسیون داخلی ساختمان استفاده می‌شد اما با افزایش کیفیت محصولات ایرانی، به تدریج استفاده از آنها در صنعت ساخت و ساز نیز راه یافت.
از پلی وود برای قالب بندی ها نیز استفاده می‌شود، بطوری که حتی برخی قالب های بتنی نیز از این نوع پلی وود ها ساخته می‌شوند. مزیت پلی وود ایرانی نسبت به انواع خارجی، قیمت کمتر آن است. بدین ترتیب با استفاده از این نوع پلی وود در هزینه‌های مربوطه صرفه‌جویی خواهد شد.
میکسر بتن | بتونیر
میکسر بتن یا بتونیر که به آن ملات ساز یا مخلوط کن بتن نیز می‌گویند از تجهیزات قالب بندی است که برای تولید بتن با حجم کم و متوسط، مثلا تا روزانه 30 متر مکعب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خاموت زن
خاموت زن از تجهیزات قالب بندی است و دستگاهی است برای ساخت و تولید خاموت مورد نیاز در پروژه های ساختمانی. خاموت، میلگردهای خم شده‌ای هستند که برای افزایش مقاومت سازه به صورت عرضی در تیرها، ستون ها و فونداسیون‌ها قرار می‌گیرند. چند نوع دستگاه خاموت زن داریم دستی، برقی، هیدرولیکی و گیربکسی.
بالابر
بالابر مصالح ساختمانی از تجهیزات قالب بندی است و از آن برای حمل، انتقال و جابجایی بار و مصالح ساختمانی به ارتفاع استفاده می‌کنند. بالابرها ظرفیت‌های مختلفی دارند و به آن بالا بر کارگاهی نیز گویند.
قیچی میلگرد
قیچی میلگرد بر از تجهیزات قالب بندی است و یکی از مهم‌ترین ماشین آلاتی است که در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
