از آنجا که ایران کشوری زلزله خیزاست و سابقه وقوع زلزله‌های سخت را داریم بنابراین روش‌هایی که باعث کاهش خسارات ناشی از این پدیده است برای ما حائز اهمیت فراوانی است یکی از این روش‌ها استفاده از مصالح ساختمانی ضد زلزله در ساخت ساختمان‌هاست.
مصالح ساختمانی ضد زلزله مصالحی هستند که استفاده از آنها در روند ساختمان‌سازی، موجب افزایش مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله و کاهش خسارات مالی و جانی این پدیده می‌شود.
مصالح ساختمانی ضد زلزله مانند بلوک های سقفی سبک، فوم ها و یونولیت های سقفی، بتن آرمه و بلوک های هوادار؛ استحکام ساختمان‌ها و ایمنی ساکنین آنها را افزایش می‌دهند.
البته علاوه بر مصالح ساختمانی ضد زلزله، سازه‌های فلزی ضد زلزله مانند وال پست منقطع و میلگرد بستر اهمیت ویژه‌ای در مقاوم‌سازی ساختمان دارند.
این پروفیل ها و قالب بتن و دیگر متعلقات قالب بندی را می‌توانید از شرکت گوهرسازه که تولید کننده‌ای قوی و با سابقه‌ی درخشان است تهیه کنید.
در ادامه‌ی این مقاله به معرفی و بررسی مصالح ساختمانی ضد زلزله خواهیم پرداخت:
انواع مصالح ساختمانی ضد زلزله
بلوک سبک
بلوک سبک مطابق نامشان وزن سبکی دارند و برخلاف بلوک های بتنی از پوکه معدنی تولید می‌شوند. بلوک های سبک وزن کمی بر ستون ها اعمال می‌کنند و در برابر لرزه های زلزله مقاوم بوده و دچار آسیب نمی شوند و خطرات ناشی از زلزله را کاهش می‌دهند.
فوم و یونولیت
فوم و یونولیت نیز سبک ترین مصالح ساختمانی هستند که نسبت بتن وزن ناچیزی دارند و بسیار انعطاف پذیرند، از پلی استایرن تولید می شوند و نوعی عایق رطوبتی، حرارتی و صوتی به شمار می‌آیند.
البته به فوم و یونولیت ایرادهایی نیز وارد است که از جمله اینکه در صورت رنگ‌آمیزی امکان اشتعال دارند و در برابر حلال‌های آلی مقاومت ندارند.
بتن آرمه
بتن آرمه یا بتن مسلح که به بتن تقویت شده نیز شناخته می‌شود نوعی بتن ساده است که بواسطه کنار هم قرارگرفتن بتن و میلگرد تقویت شده است.
چون مقاومت بتن آرمه بسیار زیاد است حرکات ناشی از زلزله نمی‌توانند بر آن تاثیر بگذارند بنابراین کاربرد آن در مراحل مختلف ساخت و ساز یکی از با اهمیت‌ترین روش های مقابله با زلزله است.
بلوک هوادار
بلوک هوادار نوعی بلوک ساختمانی است که از ترکیب آب، آهک، سیمان و ماسه سیلیسی ساخته می‌شود. بلوک هوادار علاوه بر وزن سبک عایق حرارتی، رطوبتی و صوتی است و از آنجا که بخشی از آن با هوا پرشده نسبت به بلوک معمولی حجم کمتری دارد.
پوشش محافظ ضد زلزله
پوشش محافظتی ضد زلزله نوعی ماده شبیه بتن می‌باشد که مثل یک لایه چسب روی سطوح سازه بتنی کشیده می‌شود، خاصیت کشسانی خیلی زیادی دارد و در برابر ارتعاشات مقاومت زیادی دارد که از ریزش ساختمان هنگام وقوع زلزله جلوگیری می‌کند.
استفاده از بلبرینگ در پی ساختمان
بلبرینگ ابزاری است که اصطکاک سطوح را به حداقل می‌رساند و برای جلوگیری از صدمات ناشی از زلزله در پی ساختمان به کار گرفته می‌شود.
استفاده از بلبرینگ ها در زیر ساختمان موجب حرکت آهسته‌ی پی ساختمان هنگام وقوع زلزله و تخلیه‌ی نیروهای وارد بر آن می‌شود. بنابراین ساختمان در جای خود بر روی بلبرینگ ها می‌غلتد و تخریب نمی‌شود.
لوله‌های منعطف
لوله‌های منعطف مانند لوله‌های پلاستیکی و PVC بر خلاف لوله‌های سیمانی به راحتی کج می‌شوند و دچار شکستگی نمی‌شوند و هنگامی که ساختمان در اثر زلزله حرکت کند، لوله‌های منعطف نیز هم‌زمان با ساختمان حرکت کرده و در نتیجه شکسته نمی‌شوند.
بتن آماده و تأثیر بر مقاومت در برابر زلزله
بتن آماده همان بتن معمولی است که در کارخانه برای استحکام آن در شرایط استاندارد مواد افزودنی به مقدار استاندارد مواد اولیه افزوده می‌شود که مانع تخریب آن در کوتاه مدت می‌شود.
ساختمان‌هایی که با بتن آماده که بتنی یکدست و یکپارچه و استاندارد است ساخته شود با گذشت زمان دچار پوسیدگی نمی‌شود و هنگام وقوع زلزله تخریب نمی‌شود.
پوکه معدنی و بلوک پوکه ای
پوکه معدنی و بلوک پوکه ای با توجه به وزن خیلی کم و مقاومت خیلی بالا، عایق صوتی و حرارتی کاربرد زیادی در ساختمان‌سازی و سبک و مقاوم کردن آن هنگام وقوع زلزله دارد.
وزن کم بلوک های پوکه ای، موجب می‌شود بار مرده ساختمان کاهش پیدا کندو فشار کمی به ستون ها و پی ساختمان وارد شود در نتیجه ساختمان در هنگام زلزله کمترین تکان ها را تجربه می‌کند.
پوکه معدنی می‌تواند تا صد سال بدون شکست و تغییرات فیزیکی و شیمیایی باقی بماند.
فونداسیون؛ مواد عایق در برابر زلزله
آرماتوربندی روش است برای مقاوم‌سازی فونداسیون در برابر زلزله و باعث می‌شود که سازه بتنی به زمین محکم متصل شود در برابر تکان‌های شدید به راحتی جدا نشود. تعداد و سایز میلگردهای آرماتورهای هر ساختمان با توجه به حجم ساختمان و میزان زلزله خیز بودن منطقه در نظر گرفته می‌شود.
یکی از روش‌های مقاوم‌سازی فونداسیون استفاده از صفحات جاذب سرب و پلاستیک بین فونداسیون و ستون‌هاست که باعث جذب ارتعاش ساختمان می‌شود.
در کشورهای مدرن و پیشرفته برای مقاوم‌سازی فونداسیون در برابر زلزله از یاتاقان‌های فلزی یا سیستم‌های جذب ارتعاش در فونداسیون استفاده می‌شود اما اجرای این روش‌ها در کشور ما تقریباً غیرممکن است.
مزایای استفاده از مصالح ساختمانی ضد زلزله در ساختمان سازی
- افزایش عمر سازه
- سرعت اجرای این مصالح و کاهش هزینه‌های ساخت وساز
- یکسان یا پایین تر بودن قیمت این مصالح نسبت به مصالح معمولی
- افزایش ارزش ساختمان و در نتیجه قیمت ساختمان
راه کارهای افزایش مقاومت ساختمان و کاهش خسارات ناشی از زلزله
ارتفاع ساختمان و مقاومت در برابر زلزله
ارتفاع ساختمان از عوامل مهم موثر بر مقاومت ساختمان است. به طور کلی ساختمانی‌هایی که ارتفاع کمتری دارند در برابر زلزله مقاومت بیشتری دارند و هنگام زلزله کمتر دچار تکان می‌شوند. اما ساختمان‌هایی که ارتفاع بالایی دارند، فشار بیشتری متحمل می‌شوند.
البته باید توجه داشت که این مورد را نمی‌توان به همه‌ی ساختمان‌ها بسط داد. مثلا برج‌های العرب دبی و برج‌های پتروناس مالزی ساختمان‌های خیلی بلندی هستند که در برابر زلزله از مقاومت بسیار بالایی برخوردارند.
محکم کردن تجهیزات و مبلمان
معمولا تعداد پس لرزه‌ها به مراتب بیشتر از زلزله اصلی است. یکی از مواردی که در پس لرزه‌ها و زلزله‌های کوچک موجب آسیب و صدمه می‌شود، سقوط تجهیزات و مبلمان منزل است.
وسایل و تجهیزات را با کمک پیچ و مهره و بست مستحکم نگه دارید زیرا زمانی که در وقوع زلزله امکان خروج از ساختمان نباشد اگر مبلمان محکم باشند می‌توان در زیر آنها پناه گرفت بنابراین می‌توانند جان افراد زیادی را نجات دهند.
جمع بندی
- هنگام ساخت ساختمان، با استفاده از مصالح ساختمانی مقاوم به زلزله آسیب‌های احتمالی زلزله را به حداقل برسانید.